Eiwit en aminozuren

Is 1 gram eiwit hetzelfde als 1 gram aminozuren?

De termen aminozuur en eiwit worden door elkaar gebruikt in de literatuur. Dat levert verwarring op want 1 gram eiwit is niet hetzelfde als 1 gram losse aminozuren.

Aminozuren bevatten een molecuul water, deze verdwijnt wanneer ze aan elkaar worden gebonden tot eiwit.

Hoeveelheid stikstof en kcal blijven gelijk, echter het gewicht (mol massa) neemt af door verlies van H2O (water)!

Het gewicht van eiwit is dus minder dan de losse aminozuren opgeteld.

 

100g aminozuren = minder dan 100g eiwit, maar hoeveel minder?

Het antwoord hierop vind je in dit artikel uit 2011 van Hoffer:

 

Hoffer vergeleek in drie parenterale aminozuur producten (de aminozuursamenstelling verschilt per product) en kwam gemiddeld tot de volgende omrekenfactor:

 

Hoe zit het met de Atwater factor?

De Atwater-factor staat voor de metaboliseerbare energie-inhoud. Gemiddeld gelden voor de macronutriënten de volgende Atwater factoren:

  • 4,0 kcal/g voor eiwit
  • 4,0 kcal/g voor koolhydraten
  • 9,0 kcal/g voor vet

Dit zijn gemiddelden. De Atwaterfactor van glucose = 3,69 kcal/g, die van sucrose = 3,96 kcal/g en van zetmeel = 4,12 kcal/g. De Atwater factor van alanine = 4,35 kcal/g en die van leucine = 6,52 kcal/g.

Uitgaande van 100g aminozuren = 83 g eiwit  en de gemiddelde Atwater factor van eiwit (4 kcal/g) komen we op een Atwater factor van aminozuren van 4 / 1,2 = 3,3 kcal/g

 

Wat betekent dit voor de praktijk?

De fabrikanten van parenterale voeding geven tegenwoordig de grammen stikstof en aminozuren weer in de ingrediëntendeclaratie. We raden aan om te rekenen met aminozuren aangezien het gehalte stikstof varieert per aminozuur.
De ESPEN richtlijn voor parenterale voeding  is gebaseerd op studies waarbij gerekend is met aminozuren en adviseert 1,3-1,5 g/kg aminozuren per dag bij inflammatoire patiënten en 0,8-1,0 g/kg aminozuren per dag bij stabiele niet-inflammatoire (thuis) TPV patiënten. (1-3)
Daarbij is het wenselijk om te spreken over aminozuren en niet over eiwit, om verwarring te voorkomen.

 

  1. Staun M, Pironi L, Bozzetti F, Baxter J, Forbes A, Joly F, et al. ESPEN Guidelines on Parenteral Nutrition: home parenteral nutrition (HPN) in adult patients. Clin Nutr. 2009 Aug;28(4):467–79.
  2. Singer P, Berger MM, Van den Berghe G, Biolo G, Calder P, Forbes A, et al. ESPEN Guidelines on Parenteral Nutrition: intensive care. Clin Nutr. 2009 Aug;28(4):387–400.
  3. Braga M, Ljungqvist O, Soeters P, Fearon K, Weimann A, Bozzetti F. ESPEN Guidelines on Parenteral Nutrition: surgery. Clin Nutr. 2009 Aug;28(4):378–86