De basis van het methodisch handelen van de diëtist is de diëtistische diagnose. Voor een goede diëtistische diagnose is diëtistisch onderzoek nodig. In het Zakboek Diëtetiek werken we met het diagnostisch schema voedingstoestand. De informatie uit dit diagnostisch schema geeft, samen met de hulpvraag van de patiënt (of volmacht), de informatie die nodig is voor het opstellen van de diëtistische diagnose. Op basis van deze diëtistische diagnose worden behandeldoelen vastgesteld en kan vervolgens de effectiviteit van de behandeling geëvalueerd worden.

Het diagnostisch schema voedingstoestand blijkt in de praktijk in alle sectoren van de zorg en bij alle patiëntengroepen zeer bruikbaar voor het ordenen van de beschikbare informatie en het herkennen van de ontbrekende informatie. Er wordt een verdeling gemaakt van variabelen en factoren in vier domeinen: somatisch, functioneel, psychisch en sociaal.

In het Zakboek diëtetiek worden alle onderdelen van het diagnostisch schema uitgewerkt.