19 december 2017
Behoud van de spieren tijdens een periode van ziekte is belangrijk voor het herstel en om complicaties en mogelijk zelfs overlijden te voorkomen. Het is niet eenvoudig om de hoeveelheid spier, de spiermassa, te meten; de normale methoden om dat te doen zijn niet altijd goed bruikbaar in het ziekenhuis en vragen om extra onderzoek. Het ‘kleuren’ van spier op een CT-scan van de buik is een betrouwbaar alternatief om de spiermassa te bepalen. Ook kan deze methode eenvoudig worden uitgevoerd bij verschillende groepen patiënten zonder dat extra onderzoeken nodig zijn. De afdeling Diëtetiek & Voedingswetenschappen van VUmc publiceert deze week normaalwaarden voor deze methode in het internationale tijdschrift European Journal of Clinical Nutrition.
De laatste jaren wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar spiermassa bij patiënten. Eerder onderzoek van VUmc liet zien dat patiënten met uitgezaaide dikke darmkanker die tijdens hun chemotherapie veel spiermassa verloren, een kortere overleving hadden. Bij intensive care patiënten bleek dat zowel een lage spiermassa als een lage spierkwaliteit bij opname een risicofactor is voor overlijden. VUmc kan deze onderzoeken doen vanwege een relatief nieuwe methode van meting van spiermassa. Hierbij wordt gebruik gemaakt van CT-scans van de buik die worden gemaakt ten behoeve van standaard zorg. VUmc is expertisecentrum op het gebied van het meten van de voedingstoestand en doet veel onderzoek naar spiermassa gemeten op CT-scan.
Het bepalen van de spiermassa op een CT-scan
Om de spiermassa op CT-scan te bepalen, wordt eerst één specifieke scan geselecteerd. Hierop worden de spieren rood gekleurd, zoals te zien is in de figuur hieronder. De oppervlakte van de spier kan worden omgerekend naar spiermassa van het lichaam. Daarnaast kan op deze manier de kwaliteit van de spier worden bepaald en kan een schatting worden gemaakt van de vetmassa. Het bepalen van lichaamssamenstelling met CT-scans is relatief eenvoudig, zoals in dit filmpje te zien is. Wel is uitgebreide training nodig om deze bepaling goed te kunnen doen.
Nieuwe normaalwaarden
Deze week publiceerde Anne van der Werf, promovenda bij de afdeling Diëtetiek & Voedingswetenschappen, normaalwaarden voor deze methode. De waarden zijn gebaseerd op de spiermassa in ruim vierhonderd gezonde personen. Door de spiermassa van een individuele patiënt te vergelijken met die van gezonde personen kan de spiermassa beter worden geïnterpreteerd.
Toepassing in de praktijk
Het meten van de spiermassa is essentieel in de diagnostiek van de voedingstoestand en de evaluatie van de voedingsbehandeling. Vooral bij patiëntengroepen waarbij voor standaardzorg CT-scans van de buik worden gemaakt, zoals oncologische patiënten of patiënten op de intensive care, heeft het gebruik van deze CT-scans voor de bepaling van de spiermassa meerwaarde ten opzichte van andere methoden. De spiermassa kan namelijk nauwkeurig worden bepaald zonder dat de patiënt hier extra onderzoek voor hoeft te ondergaan. Hoewel het meten van spiermassa op CT-scan momenteel vooral in onderzoekverband wordt gedaan, is dit een veelbelovende methode die in de toekomst ook in de praktijk toegepast kan worden voor het evalueren van de voedingstoestand.
Wil je ook deze methodiek toepassen? Volg deze cursus!
Link naar het artikel met normaalwaarden
Filmpje van een CT-kleuring
